De gemeente Herstappe
Welkom in Limburg!
Algemene omschrijving
Herstappe is een plaats en faciliteitengemeente in de provincie Limburg in België. Ze behoort tot het kieskanton en het gerechtelijk kanton Tongeren. De gemeente telt nog geen 100 inwoners, waardoor het de gemeente is met het kleinste aantal inwoners van België. Qua oppervlakte is het de kleinste van Vlaanderen. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 had het slechts 70 kiesgerechtigden die de kleinste gemeenteraad van Vlaanderen (7 leden) en het kleinste college van Burgemeesters en schepenen (3 leden) kozen. Dit betekent dat 1 op 10 (kiesgerechtigde) inwoners in Herstappe een politieke functie bekleedt. In 2009 waren er 73 stemgerechtigden voor de Europese en Vlaamse verkiezingen. Vanwege de status van faciliteitengemeente kan Herstappe niet samengaan met Tongeren. De naam komt van Heir-stapel of een Romeinse stapelplaats langs de heirbaan. Hastaples werd voor het eerst vermeld in 1143.
Vermits Herstappe een faciliteitengemeente is, zijn de straatnaamborden in beide landstalen gesteld.
Geschiedenis
Deze Luikse heerlijkheid was al in de Romeinse tijd bewoond. Tot 1966 vormde zij een aparte parochie. Wegens faciliteiten voor Franstaligen ontsnapte het dorpje aan de gemeentefusies. Onder de 28 huizen zijn zes boerderijen.
Tijdens Herstappe 1408, de viering van de 600ste verjaardag van de Slag van Haspengouw op 13 september 2008, is de binnenplaats van de Haspenhoeve gebruikt als open theater waarbij ondermeer een middeleeuwse marktplaats georganiseerd werd. Ook vonden er nog andere historische activiteiten plaats in Herstappe en Othée. 's Avonds organiseerden beide dorpen een fakkeltocht naar de Ezelsbeek waar de slag plaatsvond.
De Slag van Haspengouw is een veldslag die plaatsvond op 23 september 1408 in de omgeving van de Waalse plaats Othée tussen de prins-bisschop van Luik en zijn Bourgondische bondgenoten en Luikse rebellen. Deze laatsten leden grote verliezen door gebrek aan ervaring.
In het jaar 1408 kreeg de 16-jarige Jan van Beieren de zeggingschap over het prinsbisdom Luik. Door zijn wreedaardige houding tegenover zijn onderdanen en een nakende opstand, werd hij verplicht te vluchten naar Maastricht, dat ook deel uitmaakte van het prinsbisdom. Landvoogd Hendrik van Horne werd aangesteld om de heerschappij over te nemen, waarop Jan van Beieren zijn familie vroeg om hem te hulp te komen. Zijn broer Willem IV, graaf van Henegouwen, zijn zwager Jan Zonder Vrees, hertog van Bourgondië en zijn neef Willem II, graaf van Namen verenigden zich en trokken richting Luik.
De rebellerende Luikenaars vormden, met de hulp van inwoners van Tongeren, een leger van 50.000 ongetrainde strijders, onder leiding van Herndrik van Horne. Hun mankrachten bestonden uit burgerij en ambachtsliedenen die opkwamen voor hun rechten en vrijheden. De Bourgondische alliantie bestond uit 35.000 geoefende militairen die aangevoerd werden door Jan Zonder Vrees, hertog van Bourgondië. De confrontatie vond plaats in de open velden tussen Othée, Rutten en Herstappe op 24 september 1408 in de namiddag. Ondanks hun strijdlust verloren de Luikenaars de veldslag door gebrek aan ervaring en lieten 15 à 25.000 rebellen het leven. Het hoofd van hun aanvoerder werd als teken van overwinning overgemaakt aan Jan van Beieren.
Jan van Beieren zette zijn heerschappij van het prinsbisdom voort en ontnam de inwoners van de “Vurige Stede” hun charters en vrijheden. De stad diende een schuld te vereffenen van 220.000 kronen. Door zijn heldhaftig optreden kreeg Jan I, hertog van Bourgondië zijn bijnaam Jan zonder Vrees.
Luchtfoto van de kleinste gemeente van België: Herstappe.
Bezienswaardigheden
De neogotische eenbeukige Sint-Jan de Doperkerk van 1857, met ingebouwde westertoren, werd in 1870 verhoogd door architect Christiaens van Tongeren. Het meubilair is 19e-eeuws. Her orgel is beschermd. Het beeld van Sint-Janshoofd op de schotel is 17e-eeuwse volkskunst. Het paneel Salomé met het hoofd van Sint-Jan is 16e-eeuws, het schilderij Hoofd van Sint-Jan is laat-17e-eeuws. Op het kerkhof staan 17e-eeuwse grafkruisen. Aan de Romeinse heerweg Amay-Tongeren ligt een grote tumulus. De top van deze tumulus biedt een uitzicht over Haspengouw. De tumulus wordt door de mensen Herstappetombe genoemd, hoewel hij op een uithoek van het naburige dorp Lauw ligt.
Het Tolhuis te Herstappe dateert uit 1770.
In 1770 werd er door het prinsbisdom op de hoofdweg tussen Luik en Borgloon een tolhuis gebouwd om via een tolheffing inkomsten te hebben om de weg te onderhouden.
De Haspenhoeve is een vierkantshoeve in de dorpskern van Herstappe en dateert van 1782. De ingangspoort in de zuidoostelijke vleugel is gebouwd in Lodewijk XVI-stijl. Het woonhuis en een deel van de stallen zijn in 1832 herbouwd in opdracht van notaris Franken en zijn echtgenote die er destijds woonden.
Dit moet je gezien hebben
