Het keizerrijk onder Pertinax (31-12-192 tot 28-03-193 n.C.)

Publius Helvius Pertinax (126-193) was gedurende 87 dagen keizer van Rome, van 31 december 192 tot 28 maart 193. Hij was een integere keizer, die slachtoffer werd van een diep gewortelde, van zijn voorganger geërfde corruptie. Hij is ook een voorbeeld van iemand die van de meest bescheiden positie op eigen kracht opklom tot het hoogste ambt in het Romeinse Rijk.

Pertinax werd geboren in Liguria op 1 augustus 126 als de zoon van een bevrijde slaaf die een eigen school had opgericht. Als jongeman begon hij een loopbaan als schoolmeester, maar diende later in het leger. Hij maakte snel promotie in de oostelijke oorlogen van de jaren 160-170. Daarna werd hij door Marcus Aurelius benoemd tot senator en zijn eerste consulaat in 175, en daarna benoemd tot gouverneur van verscheidene belangrijke provincies, waaronder Syrië. In 192 was hij consul en prefect van Rome.

Op oudejaarsavond 31 december 192 werd de gehate keizer Commodus door een complot van senatoren en met behulp van naasten van Commodus om het leven gebracht. Diezelfde avond nog werd bekend gemaakt dat Pertinax tot keizer was benoemd.

Het corrupte regime van Commodus kon echter niet zo snel ongedaan gemaakt worden. Pertinax, die met de beste bedoelingen aan het werk ging om de corruptie uit te bannen en de bezittingen rechtvaardiger te verdelen, beging de fout te snel te willen gaan. Door de economische maatregelen die hij nam ging zijn populariteit bij de nog machtige corrupte elite snel achteruit, vooral bij de op geld beluste praetoriaanse garde.

Reeds binnen enkele dagen, op 3 januari, probeerden sommigen een coup te plegen; een tweede mislukte coup volgde begin maart. Een van de mislukte coupplegers, consul Sosius Flaco, werd gearresteerd. Pertinax pleitte echter voor zijn leven uit respect voor het senatorschap.

Het grootste gevaar kwam echter van de praetoriaanse garde, die ook ontevreden was over de manier waarop de troonopvolging had plaatsgevonden. Op 28 maart 193 bestormde een groep muitende soldaten het paleis en vermoordde de 66 jaar oude keizer.

Deze moord ontketende een burgeroorlog die bijna vier jaar zou duren, waarin drie aspirant-keizers de dood zouden vinden (waaronder zijn onmiddellijke opvolger Didius Julianus), en uiteindelijk Septimius Severus zou zegevieren.